ΚΑΤΩ Ο ΡΩΣΙΚΟΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ

Κοινή ανακοίνωση του Ρωσικού Σοσιαλιστικού Κινήματος (RSD) και του Κοινωνικού Κινήματος Ουκρανίας (Σοτσιάλνι Ρουχ)

Παρόλο που το μεγαλύτερο τμήμα της Αριστεράς έχει καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ενότητα του αριστερού στρατοπέδου παραμένει ζητούμενο. Θα θέλαμε να απευθυνθούμε σε εκείνους τους αριστερούς που επιμένουν στο αφήγημα της «πανούκλας που χτυπάει και τα δύο σπίτια» το οποίο ερμηνεύει τον πόλεμο ως σύγκρουση ανάμεσα σε δύο ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Υπάρχει επιτακτική ανάγκη να ξυπνήσει η Αριστερά και να προβεί σε μια «συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης» αντί να αναπαράγει τα μπαγιάτικα ερμηνευτικά σχήματα του Ψυχρού Πολέμου. Η παραγνώριση του ρωσικού ιμπεριαλισμού είναι ένα τεράστιο λάθος για την Αριστερά. Είναι ο Πούτιν, όχι το ΝΑΤΟ που κάνει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Γι αυτό το λόγο είναι βασικό να στρέψουμε το βλέμμα μας από το δυτικό ιμπεριαλισμό στον επιθετικό ιμπεριαλισμό του Πούτιν, που βασίζεται όχι μόνο σε οικονομικούς παράγοντες, αλλά και σε ιδεολογικούς και πολιτικούς.

Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός έχει δύο συνιστώσες. Πρώτον, συνεπάγεται τον αναθεωρητικό ρωσικό εθνικισμό. Μετά το 2012, ο Πούτιν και το κατεστημένο του πέρασαν από μια πολιτική έννοια του έθνους (ως rossiysky, δηλ. «σχετιζόμενη με τη Ρωσία») σε μια αποκλειστική, καθαρά εθνοτική αντίληψη του έθνους (ως russkiy, δηλ. «εθνοτικά και πολιτισμικά ρωσική»). Η επίθεση που εξαπέλυσε ο Πούτιν το 2014 και το 2022 νομιμοποιήθηκε από την επιστροφή «αρχικά» ρωσικών εδαφών. Επιπλέον, αυτή η αντίληψη της (εθνοτικής) «ρωσικής ταυτότητας» αναβιώνει την αυτοκρατορική αντίληψη του ρωσικού έθνους που κυριαρχούσε τον 19^ο αιώνα, η οποία υποβαθμίζει την ουκρανική και την λευκορωσική ταυτότητα σε περιφερειακές ταυτότητες. Σύμφωνα με τη θεώρηση αυτή, οι Ρώσοι, οι Λευκορώσοι και οι Ουκρανοί αποτελούν ένα ενιαίο λαό. Η χρήση αυτής της αντίληψης στην επίσημη ρητορική ισοδυναμεί με την άρνηση ανεξάρτητης ουκρανικής κρατικής υπόστασης. Γι αυτό δεν μπορούμε να πούμε με κάποιο βαθμό ασφάλειας ότι ο Πούτιν θέλει μόνο την αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία και στο Ντονμπάς. Ο Πούτιν μπορεί να θέλει είτε να προσαρτήσει είτε να υποτάξει ολόκληρη την Ουκρανία, απειλές που ήδη εμφανίζονται στο άρθρο του με τίτλο «Για την ιστορική ενότητα των Ρώσων και των Ουκρανών» και στο διάγγελμά του στις 21 Φεβρουαρίου 2022. Τέλος, οι προοπτικές για διαπραγματεύσεις ειρήνης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας φαίνονται χλωμές, δεδομένου ότι επικεφαλής της ρωσικής ομάδας βρίσκεται ο πρώην Υπουργός Πολιτισμού Βλαδίμιρ Μεντίνσκι, ένας από τους πιο πιστούς οπαδούς της ιδεολογίας του russkiy mir (του εθνικά Ρωσικού Κόσμου) – ενός κόσμου, όπου, πιστέψτε μας, κανένας δεν θα είναι ευτυχής.

Δεύτερον, παρόλο που η επιθετικότητα του Πούτιν είναι δύσκολο να εξηγηθεί λογικά, τα τρέχοντα γεγονότα έχουν δείξει ότι μπορεί να είναι αρκετά λογική, και για αυτό πρέπει να πάρουμε τη ρωσική ιμπεριαλιστική ρητορική τοις μετρητοίς. Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός τροφοδοτείται από την επιθυμία να αλλάξει η λεγόμενη "παγκόσμια τάξη πραγμάτων". Έτσι, η απαίτηση του Πούτιν να φύγει το ΝΑΤΟ από την Ανατολική Ευρώπη μπορεί να είναι μια ένδειξη ότι η Ρωσία ενδέχεται να μη σταματήσει στην Ουκρανία , αλλά να είναι οι επόμενοι στόχοι της επιθετικότητας του Πούτιν η Πολωνία, η Λετονία, η Λιθουανία ή η Εσθονία. Το αίτημα της αποστρατιωτικοποίησης της Ανατολικής Ευρώπης είναι εντελώς αφελές, διότι υπό το φως των σημερινών συνθηκών, το μόνο που θα πετύχει είναι ο κατευνασμός του Πούτιν, καθιστώντας παράλληλα τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ευάλωτες απέναντι στην επιθετικότητά του. Το αφήγημα για την επέκταση του ΝΑΤΟ συγκαλύπτει την επιθυμία του Πούτιν να διαιρέσει τις σφαίρες επιρροής στην Ευρώπη ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία. Όσες χώρες θα βρεθούν στη ρωσική ζώνη επιρροής θα υποτάσσονται πολιτικά στη Ρωσία και θα δεχθούν την επέκταση του ρωσικού κεφαλαίου. Οι περιπτώσεις της Γεωργίας και της Ουκρανίας καταδεικνύουν ότι ο Πούτιν είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει τη βία για να επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις στις χώρες που πιστεύει ότι επιθυμούν να εγκαταλείψουν τη ρωσική σφαίρα επιρροής. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η αντίληψη του Πούτιν για τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την παγκόσμια τάξη πραγμάτων περιορίζεται βασικά στις ΗΠΑ και την Κίνα. Δεν αναγνωρίζει την κυριαρχία άλλων χωρών, θεωρώντας τις ως δορυφόρους ενός από αυτούς τους παράγοντες της διεθνούς τάξης πραγμάτων.

Ο Πούτιν και το κατεστημένο του είναι πολύ κυνικοί. Χρησιμοποιούν τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ, την αμερικανική επέμβαση στο Αφγανιστάν και την εισβολή στο Ιράκ ως ασπίδα για τον βομβαρδισμό της Ουκρανίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Αριστερά πρέπει να δείξει συνέπεια και να πει όχι σε κάθε ιμπεριαλιστική επιθετικότητα στον κόσμο. Σήμερα η ιμπεριαλιστική επίθεση προέρχεται από τη Ρωσία, όχι από το ΝΑΤΟ, και αν δεν σταματήσουμε τη Ρωσία στην Ουκρανία, θα συνεχίσει σίγουρα την επιθετικότητά της.

Εξάλλου, δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες για το καθεστώς του Πούτιν. Δεν προσφέρει καμία εναλλακτική λύση απέναντι στον δυτικό καπιταλισμό. Πρόκειται για μια αυταρχική και ολιγαρχική μορφή καπιταλισμού. Οι κοινωνικές ανισότητες στη Ρωσία έχουν αυξηθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια των 20 ετών της ηγεσίας του. Ο Πούτιν δεν είναι μόνο εχθρός της εργατικής τάξης, αλλά και εχθρός όλων των μορφών δημοκρατίας. Η λαϊκή συμμετοχή στην πολιτική και στην κοινωνία των πολιτών αντιμετωπίζεται με καχυποψία στη Ρωσία. Ο Πούτιν είναι ουσιαστικά ένας αντικομμουνιστής και εχθρός όλων των στόχων για τους οποίους αγωνίστηκε η Αριστερά στον εικοστό αιώνα και εξακολουθεί να αγωνίζεται στον εικοστό πρώτο. Στην κοσμοθεωρία του, οι ισχυροί έχουν το δικαίωμα να χτυπούν τους αδύναμους, οι πλούσιοι έχουν το δικαίωμα να εκμεταλλεύονται τους φτωχούς και οι ισχυροί που βρίσκονται στην εξουσία έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν αποφάσεις για λογαριασμό του αποδυναμωμένου πληθυσμού τους. Αυτή η κοσμοθεωρία πρέπει να δεχθεί ένα ισχυρό πλήγμα στην Ουκρανία. Προκειμένου να επέλθει πολιτική αλλαγή στο εσωτερικό της Ρωσίας, ο ρωσικός στρατός πρέπει να ηττηθεί στην Ουκρανία.

Θέλουμε να θίξουμε ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο αίτημα, αυτό της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Κατανοούμε τις επιπτώσεις της στρατιωτικοποίησης για το προοδευτικό αριστερό κίνημα παγκοσμίως και για την αντίσταση της Αριστεράς στην επέκταση του ΝΑΤΟ ή στην επέμβαση της Δύσης. Ωστόσο, πρέπει να λάβουμε υπόψη τα ευρύτερα πλαίσια για να δώσουμε μια πληρέστερη εικόνα. Πρώτα απ' όλα, οι χώρες του ΝΑΤΟ προμήθευσαν όπλα στη Ρωσία παρά το εμπάργκο του 2014 (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Αυστρία, Βουλγαρία, Τσεχία, Κροατία, Σλοβακία και Ισπανία). Έτσι, η συζήτηση για το αν τα όπλα που στέλνονται στην περιοχή καταλήγουν στα σωστά ή στα λάθος χέρια ακούγεται λίγο καθυστερημένη. Βρίσκονται ήδη σε κακά χέρια, και οι χώρες της ΕΕ θα διόρθωναν μόνο τα προηγούμενα λάθη τους παρέχοντας όπλα στην Ουκρανία. Επιπλέον, οι εναλλακτικές εγγυήσεις ασφάλειας που έχει προτείνει η ουκρανική κυβέρνηση απαιτούν τη συμμετοχή πολλών χωρών και πιθανώς μπορούν να επιτευχθούν μόνο και με τη δική τους συμμετοχή. Δεύτερον, όπως έχουν τονίσει πολυάριθμα άρθρα, το σύνταγμα Αζόφ είναι ένα πρόβλημα. Ωστόσο, σε αντίθεση με το 2014, η ακροδεξιά δεν παίζει εξέχοντα ρόλο στον σημερινό πόλεμο, ο οποίος έχει μετασχηματιστεί σε λαϊκό πόλεμο - και οι σύντροφοί μας στην αντιεξουσιαστική Αριστερά της Ουκρανίας, της Ρωσίας και της Λευκορωσίας μάχονται μαζί ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Όπως έχει γίνει σαφές τις τελευταίες μέρες, η Ρωσία προσπαθεί να αντισταθμίσει την αποτυχία της στο έδαφος με αεροπορικές επιθέσεις. Η αεράμυνα δεν θα δώσει στο Αζόφ επιπλέον ισχύ, αλλά θα βοηθήσει την Ουκρανία να διατηρήσει τον έλεγχο του εδάφους της και να μειώσει τους θανάτους αμάχων, ακόμη και αν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν.

Κατά την άποψή μας, τα αιτήματα της Αριστεράς θα πρέπει να είναι τα εξής:

• άμεση απόσυρση όλων των ρωσικών στρατευμάτων από την Ουκρανία

• νέες στοχευμένες, προσωπικές κυρώσεις κατά του Πούτιν και των πολυεκατομμυριούχων του. (Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ο Πούτιν και το κατεστημένο του ενδιαφέρονται μόνο για τα δικά τους ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία- αγνοούν την κατάσταση της ρωσικής οικονομίας συνολικά. Η Αριστερά μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει αυτό το αίτημα για να εκθέσει την υποκρισία εκείνων που χρηματοδότησαν το καθεστώς και το στρατό του Πούτιν και ακόμη και τώρα συνεχίζουν να πωλούν όπλα στη Ρωσία)

• επιβολή κυρώσεων στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο

• αυξημένη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, ιδίως όσον αφορά την προμήθεια συστημάτων αεράμυνας

• εισαγωγή ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ από χώρες που δεν ανήκουν στο ΝΑΤΟ για την προστασία των αμάχων, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των πράσινων διαδρόμων και της προστασίας των πυρηνικών εργοστασίων (το βέτο της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μπορεί να ξεπεραστεί στο επίπεδο της Γενικής Συνέλευσης)

Η Αριστερά πρέπει επίσης να στηρίξει τους Ουκρανούς αριστερούς που αντιστέκονται, δίνοντάς τους προβολή, φροντίζοντας να ακουστούν κεντρικά οι φωνές τους και στηρίζοντάς τους οικονομικά. Αναγνωρίζουμε ότι είναι τα εκατομμύρια των Ουκρανών βασικών εργαζομένων και των εθελοντών ανθρωπιστικής βοήθειας που καθιστούν δυνατή την περαιτέρω αντίσταση.

Μια σειρά από άλλα αιτήματα - υποστήριξη όλων των προσφύγων στην Ευρώπη ανεξαρτήτως υπηκοότητας, διαγραφή του εξωτερικού χρέους της Ουκρανίας, κυρώσεις κατά των Ρώσων ολιγαρχών κ.λπ. - είναι ευρέως αποδεκτά στην Αριστερά και, ως εκ τούτου, δεν τα συζητάμε εδώ.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δημιουργεί ένα τρομακτικό προηγούμενο για την επίλυση συγκρούσεων που ενέχουν τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου. Γι' αυτό η Αριστερά πρέπει να διαμορφώσει ένα δικό μας όραμα για τις διεθνείς σχέσεις και την αρχιτεκτονική της διεθνούς ασφάλειας που μπορεί να περιλαμβάνει τον πολυμερή πυρηνικό αφοπλισμό (που θα είναι δεσμευτικός για όλες τις πυρηνικές δυνάμεις) και τη θεσμοθέτηση διεθνών οικονομικών απαντήσεων σε κάθε ιμπεριαλιστική επιθετικότητα στον κόσμο. Η στρατιωτική ήττα της Ρωσίας θα πρέπει να είναι το πρώτο βήμα προς τον εκδημοκρατισμό της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων και τη διαμόρφωση ενός διεθνούς συστήματος ασφάλειας και η διεθνής Αριστερά πρέπει να συμβάλει σε αυτό τον σκοπό

Το Ρωσικό Σοσιαλιστικό Κίνημα είναι μια πολιτική οργάνωση που προωθεί το όραμα του δημοκρατικού σοσιαλισμού με βάση την κοινοκτημοσύνη της ιδιοκτησίας, την πολιτική ελευθερία και την αυτοδιάθεση. Πιστεύει ότι μόνο ένα μαζικό κίνημα - σοσιαλιστών, συνδικάτων, φεμινιστριών, αντιφασιστών και περιβαλλοντικών ακτιβιστών - οπλισμένο με ταξική αλληλεγγύη και ισονομία μπορεί να τερματίσει την κυριαρχία του κεφαλαίου στη Ρωσία.

Το Σοτσιάλνι Ρούχ ("Κοινωνικό Κίνημα") είναι μια ουκρανική δημοκρατική-σοσιαλιστική αριστερή οργάνωση που μάχεται ενάντια στον καπιταλισμό και την ξενοφοβία. Το Κοινωνικό Κίνημα ενώνει κοινωνικούς ακτιβιστές και συνδικάτα στον αγώνα για την οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου χωρίς τη δικτατορία του κεφαλαίου, την πατριαρχία και τις διακρίσεις.