Όταν η Νότια Αφρική των προδομένων προσδοκιών προδίδει και τον ήρωα της Δημήτρη Τσαφέντα!
«Ένοχος είσαι όχι μόνο όταν διαπράττεις ένα έγκλημα, αλλά και όταν δεν κάνεις τίποτα για να το εμποδίσεις όταν έχεις την ευκαιρία».
(Δημήτρης Τσαφέντας)
του Γιώργου Μητραλιά
Γιατί καταφεύγουμε στην ιστορία του “τυραννοκτόνου” Ελληνο-μοζαμβικανού αγωνιστή Δημήτρη Τσαφέντα στην προσπάθεια μας να εξηγήσουμε το ιστορικά κάκιστο αποτέλεσμα του κόμματος του Μαντέλα στις πρόσφατες εκλογές της Νότιας Αφρικής; Ο λόγος απλός: επειδή η ηρωική και συνάμα τραγική ιστορία του Τσαφέντα, που σκότωσε το 1966 τον “αρχιτέκτονα του απαρχάιντ” πρωθυπουργό της τότε “λευκής” Νότιας Αφρικής Χέντρικ Φέρβουρντ, βρίσκεται στην καρδιά της κακοδαιμονίας της χώρας και φωτίζει την αποτυχία του -άλλοτε κραταιού αλλά σήμερα διεφθαρμένου- Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου (ANC) να αλλάξει στο καλύτερο την καθημερινή ζωή των Αφρικανών κατοίκων της, 30 χρόνια μετά το τέλος του απαρτχάιντ. Και αυτό επειδή οι λόγοι που εξηγούν το μέγα σκάνδαλο της πανάθλιας αντιμετώπισης του ήρωα Τσαφέντα, ακόμα και μετά το θάνατο του, από το ANC και τους κυβερνώντες τη Νότια Αφρική, είναι ουσιαστικά οι ίδιοι με εκείνους που εξηγούν τη βαθιά απογοήτευση και την οργή που προκαλεί ο απολογισμός των πολιτικών τους στη συντριπτική πλειοψηφία των Αφρικανών συμπατριωτών τους.
Ο Δημήτρης Τσαφέντας στο ψυχιατρείο/φυλακήΙδού λοιπόν για τι πρόκειται. Όταν ο Τσαφέντας με τo πλουσιότατο αντι-αποικιακό και κομμουνιστικό αγωνιστικό παρελθόν και την έντονη επαναστατική δράση σε Αφρική, Ευρώπη και Αμερική, (1), μαχαίρωσε και σκότωσε τον -και δηλωμένο φιλοναζιστή- Φέρβουρντ, το καθεστώς του απαρτχάιντ επέλεξε αμέσως να παρουσιάσει τον Τσαφέντα ως “ανισόρροπο” και “απολιτικό”, και ο πρόεδρος του δικαστηρίου που τον δίκασε, επέμενε να τον αποκαλεί... “ανούσιο πλάσμα”. Και αυτό για πολλούς λόγους: καταρχήν, για να αποφύγει να τον μετατρέψει σε λαϊκό ήρωα που θα εύρισκε μιμητές μεταξύ των θυμάτων του απαρτχάιντ, καθώς μάλιστα η δίκη του θα ήταν καθαρά πολιτική και θα προκαλούσε το διεθνές ενδιαφέρον σε μια εποχή που τα εγκλήματα του απαρτχάιντ πέρναγαν μόνο στα ψιλά του διεθνούς τύπου. Και επίσης, για να μην αποκαλυφθεί στα μάτια όλων των καταπιεσμένων πόσο εύθραυστο ήταν το πολυδιαφημισμένο πανίσχυρο αστυνομικό κράτος της Νότιας Αφρικής. Αυτή η σκηνοθεσία δεν εμπόδισε βέβαια τους δημίους του ούτε να βασανίσουν τον Τσαφέντα όσο κανέναν άλλο και μάλιστα για χρόνια (!), ούτε να τον κλείσουν στη φυλακή (στην απομόνωση και σε ειδικό κελί που έφτιαξαν για αυτόν δίπλα στην αίθουσα που γίνονταν οι εκτελέσεις!) μέχρι το τέλος του καθεστώτος του απαρτχάιντ, δηλαδή για 28 ολάκερα χρόνια.
Το ανήκουστο σκάνδαλο είναι όμως ότι το ANC που ανέλαβε το 1994 τη διακυβέρνηση της χώρας, όχι μόνο συνέχισε να χαρακτηρίζει “ανισόρροπο” τον μάρτυρα Δημήτρη Τσαφέντα, αλλά και τον άφησε να σαπίζει στη φυλακή, αρκούμενο απλώς να τον μεταφέρει σε μια ψυχιατρική κλινική/φυλακή μέχρι το τέλος της ζωής του, το 1999! Και σαν να μην έφτανε αυτό, το ANC συνεχίζει μέχρι σήμερα να αρνείται πεισματικά να τιμήσει τον Τσαφέντα, παρόλο που πληθαίνουν οι φωνές ακόμα και πρώην ή και νυν ιστορικών στελεχών του και προσωπικοτήτων σε όλο τον κόσμο, αλλά ακόμα και κυβερνήσεων άλλων αφρικανικών χωρών που ζητούν όχι απλώς να πάψει αυτό το πρωτοφανές σκάνδαλο αλλά και να αναγνωριστεί επίσημα ο Δημήτρης Τσαφέντας ως εθνικός ήρωας της Νότιας Αφρικής και πρωταγωνιστής και πρωτομάρτυρας των αντί-αποικιακών απελευθερωτικών αγώνων των λαών της Αφρικής!
Γιατί όμως αυτή η άθλια, και από πρώτη άποψη ακατανόητη, στάση του ANC απέναντι στον αγωνιστή Δημήτρη Τσαφέντα: Μα, προφανώς, για να μην δυσαρεστηθούν οι πρώην ηγέτες και υποστηρικτές του απαρτχάιντ και οι απόγονοί τους, με την αναγνώριση ως ήρωα του “δολοφόνου” του ιστορικού τους ηγέτη Φέρβουρντ. Κι αυτό επειδή κύριο μέλημα των ηγεσιών του ANC ήταν, και συνεχίζει δυστυχώς να είναι, η πολιτική της λεγόμενης “ειρήνης και ενότητας, δηλαδή η “εθνική συμφιλίωση”, ακρογωνιαίος λίθος της οποίας είναι η παραδοχή ότι, με εξαίρεση τις συνταγματικά κατοχυρωμένες φυλετικές διακρίσεις που παύουν να υφίστανται, ουσιαστικά δεν αλλάζει τίποτα: οι λίγοι πλούσιοι επιχειρηματίες και γαιοκτήμονες, που “τυχαίνει” να είναι όλοι τους λευκοί, διατηρούν τα προνόμια και τις περιουσίες τους, πράγμα που μεταφράζεται στο γεγονός ότι συνεχίζουν να έχουν υπό τον έλεγχο τους την οικονομία και το μεγαλύτερο μέρος της γης, που οι πρόγονοι τους έκλεψαν από τους ντόπιους, ενώ οι πάμπολλοι φτωχοί της πόλης και της υπαίθρου, που “τυχαίνει” επίσης να είναι όλοι και όλες τους τους Αφρικανοί και Αφρικανές, συνεχίζουν να ζουν μέσα στη φτώχεια, στην εξαθλίωση και στις άθλιες παραγκουπόλεις τους.
Να λοιπόν τι κάνει τη Νότια Αφρική να είναι σήμερα παγκόσμια πρωταθλήτρια των κοινωνικών ανισοτήτων. Και να γιατί η κοινωνία της μαστίζεται από μια φοβερή ανεργία (33% και πάνω από το 50% στους νέους) και μια εξίσου φοβερή εγκληματικότητα, ενώ μοιάζει όλο και πιο πολύ με ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί καθώς μάλιστα καλπάζει η διαφθορά που εμποδίζει το (πελατειακό) κράτος του ANC να ικανοποιήσει τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες του φτωχού πληθυσμού, όπως την παροχή ηλεκτρισμού και πόσιμου νερού! Και φυσικά, να τι κάνει όλο και πιο πολλούς μη-λευκούς (μαύρους, μιγάδες, ινδούς,...) Νοτιοαφρικανούς, που άλλοτε ορκίζονταν στο όνομα του ANC ή και πολεμούσαν για την ελευθερία τους μέσα από τις γραμμές του, να το εγκαταλείπουν μαζικά και να το “μαυρίζουν” σήμερα στις κάλπες…
Ο Δημήτρης Τσαφέντας και η αναγνώριση της καίριας συμβολής του στους αγώνες για την ανατροπή του νοτιοαφρικανικού καθεστώτος του απαρτχάιντ, για την απελευθέρωση της Μοζαμβίκης από τον πορτογαλικό αποικιακό ζυγό, αλλά και της Πορτογαλίας από τη δικτατορία του Σαλαζάρ, δεν είναι μόνο πράξη στοιχειώδους δικαιοσύνης και δεν αφορά μόνο τις αρχές και τις κοινωνίες αυτών των τριών χωρών. Αφορά και πρέπει να γίνει υπόθεση όλων των προοδευτικών ανθρώπων, και φυσικά και της χώρας καταγωγής του, την Ελλάδα στην οποία βρέθηκε διωγμένος από τις ΗΠΑ, το 1947, για να πολεμήσει και εδώ την αντίδραση από τις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού. Πότε άραγε θα τιμήσει επιτέλους η ελληνική αριστερά τον ήρωα και μάρτυρα της απελευθέρωσης των λαών Δημήτρη Τσαφέντα;
Και αυτό επειδή περισσότερο από χτες κι από προχτές, είναι κυρίως σήμερα που η ανθρωπότητα νοιώθει μεγαλύτερη την ανάγκη αγωνιστών σαν τον Δημήτρη Τσαφέντα, που, μέσα από το κελί του, “εξηγούσε” τις πράξεις του με απλές αλήθειες σαν κι αυτή: "Κάθε μέρα, βλέπετε έναν άνθρωπο που γνωρίζετε ότι διαπράττει ένα πολύ σοβαρό έγκλημα για το οποίο υποφέρουν εκατομμύρια άνθρωποι.... Θα παραμείνετε σιωπηλοί και θα τον αφήσετε να συνεχίσει το έγκλημά του ή θα κάνετε κάτι για να τον σταματήσετε;" Και για για να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία, για το νόημα των λεγόμενων του, ο Τσαφέντας προσέφευγε στον Ναζίμ Χικμέτ θυμίζοντας την προτροπή του «αν δεν καώ, αν δεν καείς, αν δεν καούμε, πώς θα νικήσει το φως το σκοτάδι;». Και ομολογουμένως, σήμερα το σκοτάδι περισσεύει…
Σημειώσεις
1. Βλέπε τo εξαιρετικό, όπως πάντα, κείμενo “ Ο Έλληνας που σκότωσε το απαρτχάιντ” του δημοσιογραφικού διδύμου Δημήτρης Ψαρράς - Τάσος Κωστόπουλος: https://www.efsyn.gr/arheio/