Πινάρ Σελέκ

Στην Τουρκία,”μαίνεται η στρατηγική χάους και έντασης, που συνοδεύεται από εθνικιστική υστερία”!

Το λαμπρό κείμενο που ακολουθεί της γνωστής εξόριστης Τουρκάλας φεμινίστριας αγωνίστριας Πινάρ Σελέκ, δεν περιορίζεται να κάνει τον -τραγικό και από πρώτο χέρι- απολογισμό μιας εικοσαετίας απίστευτων δοκιμασιών της τουρκικής κοινωνίας από μέρους ενός κράτους και ενός καθεστώτος-τρομοκράτη που διαιωνίζεται πάνω στα ερείπια των πιο στοιχειωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων που το ίδιο έχει συσσωρεύσει. Προχωράει και σε διαπιστώσεις για το εφιαλτικό παρόν και σε προβλέψεις για το αμέσως προσεχές μέλλον, που δεν αφήνουν όμως πολλά περιθώρια για αισιοδοξία, παρόλο που στη σημερινή Τουρκία, όπως λέει, ”τα κοινωνικά κινήματα είναι φυτά που φυτρώνουν μέσα στο μπετόν”…

Γ.Μ.

Πολλές επέτειοι, πάντα η ίδια ταινία

της Pinar Selek

Στην Τουρκία, η σημερινή κυβέρνηση μόλις γιόρτασε την εικοστή επέτειό της. Η ανάγνωση της εικοστής επετείου της μέσα από άλλες επετείους σε αυτή τη χώρα μάς επιτρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα τα τρέχοντα γεγονότα, την έκρηξη της 13ης Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη, τα χτυπήματα κατά των Κούρδων, την καταστολή της αντιπολίτευσης.

Αυτό ήταν πριν από την παρούσα κυβέρνηση. Το 1998, με συνέλαβε η τουρκική αστυνομία ενώ διεξήγαγα έρευνα για το κουρδικό κίνημα. Στόχος ήταν να με αναγκάσουν να παραδώσω τα ονόματα των συνομιλητών μου. Αρνήθηκα. Τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν για μέρες και νύχτες. Αρνήθηκα. Στο τέλος, με έριξαν στη φυλακή ενώ βρισκόμουν σε μια φρικτή κατάσταση. Εκεί συνάντησα αρκετές γυναίκες που είχαν βασανιστεί και βιαστεί. Αν ήξερα τότε ότι υπήρχαν 35.000 πολιτικοί κρατούμενοι και ότι τα βασανιστήρια ήταν συστηματικά, θα είχα καταλάβει καλύτερα γιατί περνούσα τις νύχτες, επί δυόμισι χρόνια, με τις κραυγές των γυναικών που βασανίζονταν.

Στις 19 Δεκεμβρίου 2000, πραγματοποιήθηκε η "Επιχείρηση Επιστροφή στη Ζωή", μια δολοφονική καταστολή των πολιτικών κρατουμένων που είχαν ξεκινήσει απεργία πείνας. Το κράτος στόχευε στην πλήρη απομόνωσή μας. Ήταν μια σφαγή. Είδα τους φίλους και τις φίλες μου να πεθαίνουν, άκουσα τις κραυγές τους στη φωτιά. Αυτό συνέβαινε πριν από την παρούσα κυβέρνηση. Στις 22 Δεκεμβρίου 2000 αποφυλακίστηκα. Αλλά όχι από την κακή ταινία που τώρα με υποχρεώνει να ζω στην εξορία. Παρά τις τέσσερις αθωωτικές αποφάσεις, ζούσα υπό την απειλή της ισόβιας κάθειρξης επί 24 χρόνια. Η δίκη μου αντανακλά ταυτόχρονα τόσο τη συνέχεια του αυταρχικού καθεστώτος στην Τουρκία όσο και τις διαμορφώσεις των κατασταλτικών μηχανισμών.

Το 2022 είναι η εκατονταετηρίδα της Μικρασιατικής Καταστροφής, η οποία ιστορικά αντιστοιχεί στη σφαγή και την αναγκαστική αναχώρηση πολλών εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων. Είναι επίσης η εκατονταετηρίδα της Συνθήκης της Λωζάνης που έκοψε το Κουρδιστάν στα τέσσερα. Γεννημένο μέσα από τη γενοκτονία των Αρμενίων και τις σφαγές των Ελλήνων και των Κούρδων, το εθνικιστικό και μιλιταριστικό τουρκικό έθνος-κράτος εδραίωσε τη νομιμοποίησή του μέσω μιας μυθολογικής-θρησκευτικής γλώσσας.

Μετά το τρίτο στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980, η αντίσταση του κουρδικού κινήματος προκάλεσε ένα διασυνοριακό λαϊκό κίνημα και έναν πόλεμο που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Επιπλέον, η εμφάνιση και η σύγκλιση νέων κοινωνικών κινημάτων μεταμόρφωσε τους τρόπους κινητοποίησης: τα φεμινιστικά, περιβαλλοντικά, αντιμιλιταριστικά και ΛΟΑΤ κινήματα διαμόρφωσαν το νέο κύκλο διαμαρτυρίας που χαρακτηρίζεται από έναν αντιστασιακό φιλειρηνισμό. Μόλις βγήκα από τη φυλακή, έγινα μάρτυρας της μη δομικής επανάστασης και της ενίσχυσης της καταστολής. Από το 1992, περίπου 2.000 διανοούμενοι.ες και ακτιβιστές.στριες έχουν δολοφονηθεί. Εκμεταλλευόμενο τον πόλεμο με τους Κούρδους, το βαθύ κράτος έχει γίνει όλο και πιο δομημένο. Το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας, που συγκροτήθηκε από τον στρατό, επέβαλε τη δική του ημερήσια διάταξη στην κυβέρνηση. Ωστόσο, η επανάσταση από τα κάτω συνεχίστηκε.

Το 2002, το νεοσυντηρητικό και νεοφιλελεύθερο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) εμφανίστηκε στο προσκήνιο, με την υποστήριξη του δυτικού καπιταλισμού. Η υπόσχεσή του ήταν να εφαρμόσει τον οικονομικό και πολιτικό φιλελευθερισμό στηριγμένο στο συντηρητισμό, το όλο με μια μουσουλμανική επίστρωση.

Με την άνοδό του στην εξουσία, επιτέθηκε στην εξουσία του τουρκικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, πλησίασε την ΕΕ και έδειξε έτοιμο για διάλογο για τα αρμενικά και κουρδικά ζητήματα. Παρόλο που είχαν αναμειχθεί με νεοοθωμανικά σχέδια, αυτές οι διακοσμητικές αλλαγές δημιούργησαν ελπίδες στην Ευρώπη κατά τα πρώτα χρόνια της πενταετούς θητείας. Ωστόσο, υπό τον συνδυασμό πολλαπλών επιδράσεων που συνδέονται με υπερεθνικές οικονομικοπολιτικές συμμαχίες, παρατηρήθηκε η αποτυχία των νεο-οθωμανικών πολιτικών του ΑΚΡ στη Μέση Ανατολή και το ΑΚΡ αποδυναμώθηκε. Τα μικρά ανοίγματα έκλεισαν γρήγορα.

Στις 19 Ιανουαρίου 2007 δολοφονήθηκε ο Hrant Dink, ένας Αρμένιος δημοσιογράφος που ζητούσε την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Το 2009 εγκατέλειψα την Τουρκία μετά την απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου να με καταδικάσει σε ισόβια κάθειρξη. Όμως η κοινωνική κινητοποίηση συνεχιζόταν αμείωτη. Οι διαδηλώσεις του Gezi το 2013, που περιγράφηκαν από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης ως "Τουρκική Άνοιξη", έφεραν στο προσκήνιο την επανάσταση από τα κάτω που συντελούνταν. Αλλά μέχρι τότε, το κράτος δεν είχε αντιληφθεί αυτή τη δυναμική. Η συνέπεια ήταν ότι το βαθύ κράτος επέστρεψε καλπάζοντας. Το ΑΚΡ κατάληξε να συμβιβαστεί με αυτό και συμμάχησε με τους Γκρίζους Λύκους. Έτσι, η Τουρκία μπήκε σε μια πολύ ιδιαίτερη περίοδο της ιστορίας της, που χαρακτηρίζεται από οικονομική, νομική και κοινωνική απορρύθμιση.

Το κουρδικό δημοκρατικό κίνημα δέχθηκε ένα βάναυσο πλήγμα. Οι βουλευτές και οι δήμαρχοι φυλακίστηκαν. Επίταξη των δημαρχείων. Μαζικές συλλήψεις. Δολοφονίες. Ατελείωτες δίκες, φυλάκιση χωρίς κατηγορία, καταδίκες βασισμένες σε αόρατους μάρτυρες... Και κυρίως, στοχοποιούνται ειδικά οι Κούρδισσες φεμινίστριες. Τον Ιανουάριο του 2020, η Τουρκία είχε περίπου 80.000 πολιτικούς κρατούμενους και πολιτικές κρατούμενες: ακτιβιστές, δημοσιογράφους, καλλιτέχνες, δικηγόρους, συγγραφείς, ακαδημαϊκούς, βουλευτές και δημάρχους... Φανταστείτε μια χώρα που φυλακίζει όλους αυτούς τους ανθρώπους.

Για παράδειγμα, φέτος, οκτώ διανοούμενοι.ες, καλλιτέχνες.ιδες και ακτιβιστές.στριες της ειρήνης καταδικάστηκαν είτε σε ισόβια κάθειρξη είτε σε 18 χρόνια φυλάκισης για "απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης" με τη διοργάνωση των διαδηλώσεων του Γκεζί! Και όταν η Sebnem Korur Fincanci, πρόεδρος του Εθνικού Ιατρικού Συλλόγου, επέστησε την προσοχή σε βίντεο για τις χημικές βόμβες που χρησιμοποιεί το τουρκικό κράτος εναντίον των Κούρδων, κατέληξε στη φυλακή. Μαίνεται η στρατηγική χάους και έντασης, που συνοδεύεται από εθνικιστική υστερία. Το κλίμα αυτό εμποδίζει μια πιθανή εκλογική συμμαχία μεταξύ Κούρδων και κεμαλιστών. Οι δυσκολίες της κυβέρνησης χρησιμεύουν ως καύσιμο σε αυτό το σκοτεινό πολιτικό τοπίο.

Η επίθεση της 13ης Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη είναι προάγγελος ακόμα μεγαλύτερων κακών. Παρακολούθησα αυτή τη φρίκη με ανατριχίλα. Αφού απέδωσαν αμέσως την ευθύνη στους Κούρδους, οι τουρκικές αρχές ξεκίνησαν την αεροπορική επιχείρηση "Nύχια-Σπαθί" στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία, εντείνοντας τη χρήση χημικών όπλων. Σκότωσαν αρκετές δεκάδες ανθρώπους. Αυτούς που είχαν πολεμήσει εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.

Επωφελούμενη από το πράσινο φως της Ρωσίας και τη σιωπή της ευρωπαϊκής κοινότητας, η οποία προσπαθεί να σώσει τα βραχυπρόθεσμα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά της συμφέροντα, η τουρκική κυβέρνηση πολλαπλασιάζει τις επιθέσεις, που συνοδεύονται από δολοφονίες αγωνιστών.στριών και διανοουμένων. Η δολοφονία της φεμινίστριας δημοσιογράφου Nagihan Akarsel, πριν από σχεδόν ένα μήνα, δείχνει ότι οι εξόριστοι.ες δεν είναι ασφαλείς, ενόσω οι "τουρκικές υπηρεσίες" δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη. Το έτος 2023 είναι προβλέψιμο. Με την ευκαιρία των εκλογών, θα δούμε νέες εκρήξεις ή επιθέσεις να οργανώνονται από τους "αόρατους". Οι έρευνες δεν θα ολοκληρωθούν ποτέ, όπως και η συνωμοσία της οποίας είμαι θύμα.

Φέτος, θα γιορτάσουν τα εκατό χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας, εξυμνώντας τον κεμαλικό εθνικισμό. Ακόμη και αν τα κοινωνικά κινήματα σε αυτή τη χώρα είναι φυτά που φυτρώνουν μέσα στο μπετόν, το χάσμα μεταξύ των δικών τους πόρων και εκείνων των αρχών είναι αφόρητο.

Όσο οι δυτικές χώρες δεν παίρνουν ξεκάθαρη θέση απέναντι σε αυτά τα εγκλήματα, η Τουρκία δεν πρόκειται να βγει από το τούνελ της φρίκης στο οποίο έχει κλειστεί

Η Γαλλία και η Ευρώπη πρέπει να σπάσουν τη σιωπή.

Επιμέλεια: Γιώργος Μητραλιάς