Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου 2011
Θα γίνει της Αιγύπτου
Του ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ
Δύο μόλις εβδομάδες ήταν αρκετές για να γίνει το καθεστώς Μουμπάρακ στην Αίγυπτο παρελθόν. Οι απειλές περί χάους δεν στάθηκαν ικανές να πτοήσουν τον αιγυπτιακό λαό που ζει μια πρωτοφανή γεύση ελευθερίας.
Μαζί με τον Μουμπάρακ κατέρρευσε και ο μύθος των «μετριοπαθών» αραβικών καθεστώτων, πάνω στα οποία η Δύση στήριζε επί τρεις και περισσότερο δεκαετίες την πολιτική της στη Μέση Ανατολή, θεωρώντας απολυταρχικό ένα καθεστώς μόνο αν ήταν εχθρικό προς τα συμφέροντά της, κλείνοντας τα μάτια όταν η δικτατορία ήταν για το καλό μας...
Η εξέγερση του αιγυπτιακού λαού, μαζί με αυτήν του τυνησιακού που είχε προηγηθεί λίγες ημέρες πριν, αρχίζει ήδη και συγκλονίζει τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο. Από την Αλγερία μέχρι τη Λιβύη, το Μπαχρέιν και το Ιράν οι λαοί αρχίζουν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, ενώ ακόμη και στη μακρινή Κίνα οι αρχές, φοβούμενες το παράδειγμα της Αιγύπτου, έκοψαν από την αναζήτηση στο Google τη λέξη «Egypt-Αίγυπτος».
Στην ίδια την Αίγυπτο η κατάσταση παραμένει ρευστή, καθώς, παρά το γεγονός ότι ανέλαβε την εξουσία ο στρατός, συνεχίζονται οι απεργιακές κινητοποιήσεις με αίτημα αυξήσεις μισθών, δηλαδή μια δικαιότερη συμμετοχή των εργαζομένων στον πλούτο της χώρας.
Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα αραβικό 1989; Πρόκειται για ένα φαινόμενο ανάλογο με εκείνο της αφύπνισης των λαών του Τρίτου Κόσμου τις δεκαετίες του '50 και του '60, όταν κατέρρεε το καθεστώς της αποικιοκρατίας; Κάθε προσπάθεια πρόβλεψης μοιάζει παρακινδυνευμένη.
Η ανθρώπινη ιστορία είναι άλλωστε γεμάτη από απογοητεύσεις. Η Γαλλική Επανάσταση γέννησε τον Ναπολέοντα, η ρωσική τον Στάλιν, η επανάσταση στο Ιράν τους «μουλάδες», η κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου την επιστροφή στον αχαλίνωτο καπιταλισμό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο κόσμος της Μέσης Ανατολής-Βόρειας Αφρικής δεν θα είναι ίδιος πια.
Οι επαναστάσεις ωστόσο, ακόμη και αυτές που διέψευσαν τις προσδοκίες των λαών, συνέχισαν να επηρεάζουν και να τροφοδοτούν με νέες ιδέες την αναζήτηση του ανθρώπου για μια δικαιότερη, στα όρια της ουτοπίας πολλές φορές, κοινωνία. Η Γαλλική Επανάσταση ήταν η απαρχή των ριζοσπαστικών ιδεολογιών στην Ευρώπη. Οι φιλελεύθερες επαναστάσεις του 1848 γέννησαν το κομμουνιστικό μανιφέστο του Μαρξ. Η Οκτωβριανή Επανάσταση, την ελπίδα ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει, αλλά και τις εξ αριστερών κριτικές για τα πρώτα σημάδια ολοκληρωτισμού ήδη από την εποχή του Λένιν, που αμαύρωναν την επαναστατική ελπίδα εκατομμυρίων εξαθλιωμένων που εισέρχονταν δυναμικά στον ρου της ταραγμένης Ιστορίας του 20ού αιώνα.
Με την κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου, η ρήση του Φράνσις Φουκουγιάμα για το «τέλος της Ιστορίας» έγινε κυρίαρχη ιδεολογία, επιχειρώντας να πείσει όχι μόνο ότι είναι μάταιο το κυνήγι της ουτοπίας αλλά ακόμη και αυτό της καθημερινής αμφισβήτησης, της αναζήτησης λύσεων πέραν του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού που έμοιαζε οριστικά θριαμβευτής.
Στην Ελλάδα και την Ευρώπη μπορεί να μην έχουμε δικτατορίες τύπου Μουμπάρακ, υπάρχει όμως η δικτατορία των πιστωτών. Αυτή που παρά την κοινοβουλευτική δημοκρατία καθορίζει την πολιτική ατζέντα, που παρά τη φαινομενική πολυφωνία των ΜΜΕ και την ελευθερία της έκφρασης έχει καταφέρει να επιβάλει το μονόδρομο της μιας και μόνο σκέψης. Η δικτατορία των πιστωτών δεν τρομοκρατεί με «Μουκχαμπαράτ» αλλά με μειώσεις μισθών, απολύσεις και μαζική ανεργία για να μην... πτωχεύσουμε. Το «θα γίνει της Αιγύπτου» ήδη σιγοψιθυρίζεται εν όψει της νέας μεγάλης απεργίας στις 23 του μήνα. Αμήν και πότε!