Γερμανία: «Αλληλεγγύη με το αζημίωτο- 360 εκατ. ευρώ τα κέρδη από τους τόκους στην Ελλάδα.

Συνέντευξη στον ΜΩΥΣΗ ΛΙΤΣΗ*

Ο Αντρέι Χούνκο, βουλευτής του κόμματος της Αριστεράς-Die Linke-μιλάει  στο ΜΕΤΡΟ για το «success story» του γερμανικού νεοφιλελευθερισμού, υποστηρίζοντας ότι για κάθε πλεόνασμα της Γερμανίας, υπάρχει έλλειμμα κάπου αλλού στην ευρωζώνη.

Η Γερμανία έχει βγάλει 360 εκατ. ευρώ μόνο από τους τόκους που πληρώνει η Ελλάδα για το χρέος της, αποκάλυψε πρόσφατα με ερώτησή του στην γερμανική Βουλή, ο βουλευτής του κόμματος της Αριστεράς-Die Linke- Αντρέι Χούνκο. Για ποια άραγε λοιπόν «αλληλεγγύη» των Γερμανών και άλλων φορολογουμένων μιλάμε;

Άλλωστε και το περιβόητο βάρος που σηκώνουν υποτίθεται οι Γερμανοί φορολογούμενοι πληρώνοντας για τον ελληνικό λαό, δεν είναι παρά ένας μύθος τον οποίο συντηρούν πολλά ΜΜΕ, εξηγεί σε συνέντευξή του στο ΜΕΤΡΟ ο βουλευτής της γερμανικής αριστεράς. Το ελληνικό δημόσιο χρέος τον Μάιο του 2010 ανήκε κατά 94% σε ιδιώτες πιστωτές, τώρα έχουν μόνο 11,5%. «Πάνω από το 90% των πιστώσεων που δόθηκαν στην Ελλάδα από τους θεσμούς της ΕΕ και το ΔΝΤ πήγαν απευθείας στην χρηματοπιστωτική αγορά», τονίζει ο Χούνκο, επισημαίνοντας παράλληλα πως η Γερμανία έχει επωφεληθεί ποικιλοτρόπως από την ελληνική κρίση αλλά και την ίδια την δομή της ευρωζώνης.  «Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η Γερμανία, με το να είναι «τόσο πετυχημένη» όσον αφορά την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων, απορρυθμίζοντας την αγορά εργασίας, μειώνοντας τους μισθούς και καταργώντας τα δικαιώματα των εργαζομένων,  προκάλεσε την κρίση του ευρώ».

Όσον αφορά δε το γερμανικό «success story», λέει: «Οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις της τελευταίας δεκαετίας είχαν τεράστια επίπτωση στην γερμανική κοινωνία. Τα ποσοστά ανεργίας είναι σχετικά μικρά, αλλά το να έχεις δουλειά δεν είναι το ίδιο όπως πριν. Έχει γίνει αρκετά πιο δύσκολο για πολύ κόσμο να τα βγάλει πέρα, αν και επισήμως δεν θεωρούνται άνεργοι».

Πόσο έχει επωφεληθεί η Γερμανία από την ελληνική κρίση;

Άμεσα. Η Γερμανία έβγαλε κέρδη 360 εκατ. ευρώ από τους τόκους που το Ελληνικό δημόσιο πλήρωσε για το χρέος του. Αλλά πέρα από αυτό, η γερμανική οικονομία έχει βγάλει τεράστια κέρδη από την τρέχουσα δομή της ΕΕ και της ευρωζώνης. Χάρη στις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, η γερμανική οικονομία είναι πιο ισχυρή και πιο ανταγωνιστική από ότι τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ευρωζώνης και έχει ωφεληθεί πάρα πολύ από το γεγονός ότι η ευρωζώνη σχεδιάστηκε πάνω στις αρχές της οικονομίας της αγοράς. Με αυτόν τον τρόπο η Γερμανία συσσώρευσε για χρόνια τεράστια πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών-και ακόμη συσσωρεύει.

Καθώς, όμως, η οικονομία κάνει κύκλους, τα πλεονάσματα αυτά αναπόφευκτα σημαίνουν ότι άλλες χώρες πρέπει να αντιμετωπίσουν ελλείμματα. Για κάθε πλεόνασμα υπάρχει έλλειμμα κάπου αλλού. Αυτή είναι μία από τις βασικές αιτίες για το τεράστιο δημόσιο χρέος το οποίο δημιουργήθηκε σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες μετά την είσοδό τους στην ευρωζώνη. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η Γερμανία, με το να είναι «τόσο πετυχημένη» όσον αφορά την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων, απορρυθμίζοντας την αγορά εργασίας, μειώνοντας τους μισθούς και καταργώντας τα δικαιώματα των εργαζομένων,  προκάλεσε την κρίση του ευρώ. Ασφαλώς δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα και υπάρχουν και άλλες αιτίες που συνεισέφεραν στην κρίση. Αυτός όμως είναι ένας σημαντικός παράγοντας-και η γερμανική κυβέρνηση αποφεύγει να το παραδεχτεί.

Γνωρίζει ο γερμανικός λαός τι ακριβώς έχει συμβεί; Διότι διαβάζουμε συνεχώς για το βάρος που οι Γερμανοί-Ευρωπαίοι φορολογούμενοι σηκώνουν για την διάσωση της Ελλάδας.

Νομίζω πως ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η συζήτηση για την ελληνική κρίση στην Γερμανία είναι ιδιαιτέρως χειραγωγούμενος σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι αιτίες της κρίσης αποδίδονται αποκλειστικά και εσφαλμένα στους Έλληνες παρόλο που υπάρχουν προφανείς δομικές αιτίες στην οικοδόμηση της ευρωζώνης. Ασφαλώς κακοδιαχείριση, διαφθορά και άλλα προβλήματα στην Ελλάδα συνεισέφεραν στην κρίση. Η κυβέρνηση της κ. Μέρκελ όμως και αρκετά γερμανικά μέσα ενημέρωσης περιγράφουν το πρόβλημα σαν οι Έλληνες να ήταν παρά πολύ τεμπέληδες για να δουλέψουν και ότι η αιτία για το υψηλό δημόσιο χρέος είναι το ότι ζούσαν πέρα από τις δυνατότητές τους. Οι αναφορές αυτές έχουν συχνά ρατσιστικό υπόβαθρο το οποίο κατηγορηματικά απορρίπτω. Αντί να εργαστούμε για την επίλυση των πραγματικών αιτιών της κρίσης, αυτή περιγράφεται ως μία διαμάχη μεταξύ λαών, όταν στην πραγματικότητα είναι πρόβλημα της καπιταλιστικής οικονομίας στην οποία ζούμε.

Ο τρόπος με τον οποίο συζητείται η κρίση στην Γερμανία, πολύ συχνά αγνοεί ένα σημαντικό σημείο: Όταν οι ελίτ της ΕΕ αποφάσισαν να βοηθήσουν την Ελλάδα με πιστώσεις το 2010, δεν αποσκοπούσαν στο να βοηθηθεί ο ελληνικός λαός. Βασικός στόχος ήταν να σωθούν οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες που φοβόντουσαν τις απώλειες σε περίπτωση ελληνικής χρεοκοπίας. Τον Μάιο του 2010, το 94% του ελληνικού δημόσιου χρέους ανήκε σε ιδιώτες πιστωτές. Στα τέλη του 2014 το ποσοστό αυτό είχε μειωθεί στο 11,5%. Πάνω από το 90% των πιστώσεων που δόθηκαν στην Ελλάδα από τους θεσμούς της ΕΕ και το ΔΝΤ πήγαν απευθείας στην χρηματοπιστωτική αγορά. Η τρόικα ανάγκασε την Ελλάδα να επιβάλλει στον πληθυσμό να πληρώσει για την κρίση.

Ναι, λοιπόν, σήμερα θα μπορούσε να υπάρξει βάρος στους Ευρωπαίους φορολογουμένους στην περίπτωση μιας ελληνικής χρεοκοπίας. Αυτό μόνο και μόνο επειδή οι κυβερνήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετέφεραν το βάρος από τους  ιδιώτες σε κρατικούς πιστωτές αντί να αποδεχθούν ότι το ελληνικό δημόσιο ήταν αφερέγγυο. Την ίδια στιγμή τα μνημόνια ανάγκασαν τις ελληνικές κυβερνήσεις να εφαρμόσουν προγράμματα λιτότητας τα οποία όχι μόνο ήταν η τέλεια συνταγή για ανθρωπιστική κρίση αλλά και εντελώς αντιπαραγωγικά όσον αφορά την οικονομική ανάκαμψη.

Δυστυχώς πολλοί Γερμανοί δεν γνωρίζουν το γεγονός αυτό και αντιθέτως πιστεύουν την πολύ διαδεδομένη άποψη ότι  πληρώνουν για το ελληνικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας το οποίο δήθεν έχει βγει εκτός ελέγχου. Είναι όμως για τις τράπεζες και μία εντελώς λάθος οικονομική πολιτική για την οποία πληρώνουν.

Πώς είναι η κοινωνική και οικονομική κατάσταση στην Γερμανία;

Σε σύγκριση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Γερμανία πάει αρκετά καλά. Αυτό ωστόσο είναι εν μέρει αλήθεια αν ρίξουμε μία πιο προσεκτική ματιά. Οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις της τελευταίας δεκαετίας είχαν τεράστια επίπτωση στην γερμανική κοινωνία. Τα ποσοστά ανεργίας είναι σχετικά μικρά, αλλά το να έχεις δουλειά δεν είναι το ίδιο όπως πριν. Έχει γίνει αρκετά πιο δύσκολο για πολύ κόσμο να τα βγάλει πέρα, αν και επισήμως δεν θεωρούνται άνεργοι. Μελέτες δείχνουν ότι οι εργασιακές συνθήκες έχουν γίνει πιο επισφαλείς, ότι τα συλλογικά δικαιώματα έχουν καταργηθεί και ότι τεράστιος αριθμός ανθρώπων αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχειας.

Αυτό είναι αποτέλεσμα τουλάχιστον μιας δεκαετίας νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων. Και όπως είπα και προηγουμένως, είναι επίσης το αντίτυπο για τις βασικές δομικές αιτίες της κρίσης στην Ευρωζώνη: Τα γερμανικά πλεονάσματα τρεχουσών συναλλαγών.
Η πρόεδρος της ελληνικής Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου ανακοίνωσε πρόσφατα την συγκρότηση ανεξάρτητης επιτροπής λογιστικού ελέγχου για το ελληνικό δημόσιο χρέος. Πως θα μπορούσε το κόμμα σας, το Die Linke, να βοηθήσει ώστε ο ελληνικός λαός και οι άλλοι λαοί της Ευρώπης να μάθουν την αλήθεια;

Νομίζω πως είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πως το χρέος από μόνο του δεν είναι πρόβλημα. Χωρίς δημόσιο χρέος δεν θα υπήρχαν αποταμιεύσεις των ιδιωτών και πέρα από αυτό, τα χρέη έχουν έναν ζωτικό ρόλο στις οικονομίες μας. Ασφαλώς δεν θέλω να πω, ότι για παράδειγμα, το ελληνικό δημόσιο χρέος δεν είναι πρόβλημα. Δεν θα πρέπει όμως να πιστεύουμε τα παραμύθια της κ. Μέρκελ για την γερμανική επιτυχία. Αν όλα τα κράτη του ευρώ ακολουθούσαν τον γερμανικό δρόμο, ολόκληρη η ευρωπαϊκή οικονομία θα κατέρρεε.

Την ίδια στιγμή γνωρίζουμε ότι πολύ συχνά το δημόσιο χρέος δεν είναι νομιμοποιημένο και θα πρέπει να αναθεωρηθεί. Για τον λόγο αυτό θεωρώ ότι ένας ανεξάρτητος λογιστικός έλεγχος του δημόσιου χρέους θα μπορούσε να βοηθήσει να καταλάβουμε τη φύση του ελληνικού χρέους και να βρούμε τρόπους να το ξεπεράσουμε. Στη Γερμανία, το DIE LINKE προτείνει επίσης την ιδέα μιας Ευρωπαϊκής Διάσκεψης  σαν αυτήν της Συμφωνίας του Λονδίνου για το Χρέος το 1953. Εκείνη την εποχή, ένα σημαντικό τμήμα του γερμανικού δημοσίου χρέους διαγράφηκε, επιτρέποντας την ιστορική ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας.

Αντί να αναγκάζεται η Ελλάδα να ακολουθεί τον φαύλο κύκλο της λιτότητας και ύφεσης, η Ευρώπη θα έπρεπε να διδαχθεί από το παρελθόν και να βοηθήσει την Ελλάδα μέσω της συνεργασίας. Ένας λογιστικός έλεγχος του δημόσιου χρέους είναι βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.

*Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΜΕΤΡΟ που κυκλοφορεί (Μάϊος 2015)