Μαζί με το καθεστώς Μουμπάρακ να πέσει και το χρέος της Αιγύπτου

του Nick Dearden

(Executive Director Jubilee Debt Campaign)

Τα χρέη της Αιγύπτου και της Τυνησίας πρέπει να ακυρωθούν αν οι λαοί τους θέλουν να πάρουν τον έλεγχο των οικονομιών τους και να κάτσουν τις δυτικές χώρες στο σκαμνί.

Όπως όλοι οι δικτάτορες, έτσι κι ο Χόσνι Μουμπάρακ λεηλάτησε την οικονομία της Αιγύπτου. Την στιγμή της παραίτησής του η προσωπική του περιουσία, καθώς και αυτή της οικογένειάς του ανέρχεται στο ποσό των $70 δις. Το χρέος που το καθεστώς του κληροδότησε στον λαό της Αιγύπτου είναι $30 δις. Ο Μπεν Αλί άφησε χρέη $15 δις στον λαό της Τυνησίας, ενώ ο ίδιος τσέπωσε «μόνο» $3 δις. Όσο και άλλα καθεστώτα θα καταρρέουν, τόσο οι αδικίες αυτές θα πολλαπλασιάζονται. 

Οι πραγματικοί πιστωτές της Αιγύπτου, της Τυνησίας και αλλού δεν είναι τα δυτικά κράτη που χρησιμοποιούσαν τον δανεισμό για να προωθήσουν τους σκληρούς ανθρώπους τους στις αραβικές χώρες – είναι οι ίδιοι οι κάτοικοι των χωρών αυτών, που υπέφεραν κάτω από τα καθεστώτα τους. Η Δύση πρέπει τώρα να ξεπληρώσει αυτά τα δάνεια ανοίγοντας τον δανεισμό αυτό σε δημόσιο έλεγχο, επιστρέφοντας την περιουσία του Μουμπάρακ και της κλίκας του που βρίσκεται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, και ακυρώνοντας τα άδικα χρέη σε όλο τον αραβικό κόσμο. Ο αιγυπτιακός λαός δεν πρέπει να συνεχίσει να πληρώνει το λογαριασμό της δυτικής συνενοχής μέσω της αποπληρωμής μεγάλων χρεών.

Είναι πολύ εύκολο για τους βρετανούς και τους αμερικάνους ηγέτες να απευθύνουν θερμούς λόγους στους λαούς αυτών των αστυνομικών καθεστώτων που έχουν υποφέρει για δεκαετίες από την διαφθορά, τα βασανιστήρια και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ήταν ο Τόνι Μπλαίρ που αποτίμησε την κατάσταση με τον έντιμο τρόπο.Την στιγμή που οι περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις άδειασαν τον Μουμπάρακ τόσο γρήγορα που είναι να απορεί κανείς πως ένα τόσο αντιδημοφιλές καθεστώς άντεξε τόσα χρόνια, ο τέως πρωθυπουργός της Μ.Βρετανίας αποκάλεσε τον κάποτε σύμμαχο του «πάρα πολύ γενναίο και μια δύναμη του καλού».

Όντως, ο Μουμπάρακ ήταν ένας εξαιρετικός πελάτης για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Η Αίγυπτος ξεπληρώνει τα χρέη της, πολλά από τα οποία εξυπηρετούν τα συμφέροντα του καθεστώτος και όχι του λαού, με ρυθμό περίπου $3 δις τον χρόνο. Τα χρήματα αυτά πάνε εκεί αντί να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν τις ζωές των Αιγυπτίων. Από το 1981, η Αίγυπτος έχει πληρώσει το ισοδύναμο  $80 δις σε χρεολύσια και τοκοχρεολύσια. Αυτός είναι ένας πολύ αποτελεσματικός μηχανισμός αναδιανομής πλούτου από τους φτωχούς της Αιγύπτου στους πλούσιους του κόσμου.

Μέρος του αιγυπτιακού χρέους δημιουργήθηκε αναμφίβολα για στρατιωτικούς σκοπούς. Η Αίγυπτος λαμβάνει περισσότερη στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο εκτός του Ισραήλ – περισσότερα από $1 δις τον χρόνο από τότε που ο Μουμπάρακ πήρε την εξουσία το 1981. Η κυβέρνηση της Μ.Βρετανίας έχει επιτρέψει σε βρετανικές εταιρίες να εξοπλίζουν την Αίγυπτο με εξοπλισμό αξίας $37 εκατομμυρίων το 2008, $26 εκατομμυρίων το 2009. Αναμφίβολα, από την στιγμή που η Αίγυπτος έγινε το κέντρο του αμερικάνικου πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία, οι εξοπλισμοί αυτοί φάνηκαν χρήσιμοι σε απαγωγές, μυστικές πτήσεις και παράνομες κρατήσεις και βασανιστήρια.

Αυτή την στιγμή η Αίγυπτος οφείλει περίπου $160 δις στο Ηνωμένο Βασίλειο. Παρά το ότι η κυβέρνηση αρνείται να ξεκαθαρίσει που βασίζεται το χρέος αυτό, γνωρίζουμε ότι σχετίζεται με βρετανικές εξαγωγές μέσω του αμφιλεγόμενου Τμήματος Εγγυήσεων Εξαγωγικών Πιστώσεων, σε μεγάλο βαθμό πωλήσεις που έγιναν κατά την διάρκεια του καθεστώτως Μουμπάρακ. Ο σκιώδης αυτός κυβερνητικός τομέας εξασφαλίζει την βρετανική επιχειρηματικότητα σε «περιοχές του κόσμου με υψηλό ρίσκο – συνήθως στηρίζοντας οπλικά προγράμματα, αεροπορικές βιομηχανίες και  βιομηχανίες ορυκτών καυσιμων.

Η Τυνησία βρίσκεται σε παρόμοια θέση – κάτω από το καθεστώς του Μπεν Αλί, η χώρα πλήρωσε σε αποπληρωμές πάνω από $40 δις. Και πάλι, ο Μπεν Αλί εξυπηρέτησε τα δυτικά συμφέροντα καταπιέζοντας το λαό της Τυνησίας που τελικά εξεγέρθηκε τον Γενάρη.

Σε προηγούμενες περιπτώσεις, όταν οι λαοί άρχισαν να παίρνουν τον έλεγχο των χωρών τους – από την Νότια Αφρική μέχρι την Βολιβία, από την Αργεντινή μέχρι την Πολωνία – το χρέος πάντα αποτελούσε τον κυρίαρχο μηχανισμό επιβολής αντιδημοκρατικών οικονομικών πολιτικών. Οι πολιτικές αυτές έφεραν πόνο και βάσανα στα φτωχότερα τμήματα αυτών των κοινωνιών, και έβαλαν αναχώματα στην επέκταση της δημοκρατίας στην οικονομική σφαίρα. Αν οι επαναστάσεις σε Τυνησία και Αίγυπτο φέρουν μια νέα εποχή ανεξαρτησίας για τους λαούς των χωρών αυτών και αν, όπως φαίνεται πιθανό, η σπίθα που άναψε στην Νότια Αφρική ανάψει και τον Αραβικό κόσμο, το επόμενο βήμα θα είναι να απολογηθούν οι υπεύθυνοι για δεκαετίες σκληρών και κλεπτοκρατικών καθεστώτων.

Αυτό σημαίνει ότι παράλληλα με την προσπάθεια να ανακτήσουν τα χρήματα που υπεξαίρεσαν οι πρώην κυβερνήτες, πρέπει να αμφισβητηθεί συνολικά η νομιμότητα του χρέους που κράταγε τους κυβερνήτες αυτούς στην εξουσία. Ήρθε η ώρα οι λαοί της Βόρειας Αφρικής να σπάσουν τις αλυσίδες του χρέους, αλυσίδες που συντέλεσαν στην καταπίεση της ελευθερίας και της ανάπτυξης για μια ολόκληρη γενιά.